Selecteer een pagina

Kinderen en leesplezier zijn een combinatie die deze tijd eerder zeldzaam dan regelmaat lijkt. Uit het PISA-rapport (1) blijkt dat het leesplezier, net als de leesvaardigheid, is afgenomen in Nederland. Dat is zorgwekkend, omdat lezen de basis van alles is. Hoe zorg je voor leesplezier bij kinderen, thuis én in de klas? In dit blog geef ik je tips om voor leesplezier op school te zorgen.

– Zo stimuleer je leesplezier bij kinderen – in deze gastblog van Kinderboekenjuf Ingrid vertelt zij jou alles over leesplezier. Gezien vanuit haar eigen jarenlange ervaring als leerkracht, taal- en leescoördinator in het basisonderwijs en natuurlijk in haar werk voor Kinderboekenjuf.nl.

Wat is leesplezier?

Leesplezier = plezier in lezen. En dan heb ik het niet over kinderboeken lezen, maar over altijd. Alles wat je leest moet je gemakkelijk af gaan, iets bijdragen aan je leven en je plezier opleveren. Denk bijvoorbeeld aan een heerlijk nieuw recept kunnen uittesten, op de verkeersborden kunnen lezen dat je bijna bij de vakantiebestemming aankomt of de ondertiteling van die ene film op tv kunnen lezen. Dat is alleen al de basis, daarnaast draait leesplezier ook om voor je lol lezen. Dus als hobby, als ontspanning en gewoon voor de leuk een boek pakken en in een goed verhaal verdwijnen. Lezen moet een feestje zijn, geen straf of verplichting. 

Nu we helder hebben wat leesplezier is, ga ik je vertellen waarom leesplezier o zo belangrijk is.

Waarom is leesplezier belangrijk?

Naast dat lezen met plezier de basis moet zijn, zoals ik hierboven al beschreef, is lezen met plezier ook enorm belangrijk. Uit het PIRLS-onderzoek (2) blijkt: ‘Hoe hoger de gerapporteerde betrokkenheid bij de leeslessen, des te hoger de gemiddelde leesvaardigheidsscore van de leerlingen.’ Betrokkenheid bij de leeslessen zorgt dus voor een hogere leesvaardigheid score en we weten allemaal dat je eerder betrokken bent als je iets leuk vindt.

Leesplezier is ook belangrijk omdat kinderen die lezen leuk vinden, meer gaan lezen. En door meer te lezen vergroten ze hun woordenschat, verhogen ze hun leesniveau (denk aan sneller stil kunnen lezen en vloeiender hardop kunnen lezen), begrijpen ze beter wat ze lezen en kunnen ze zich beter inleven in anderen. 

Wanneer ga je aan de slag met leesplezier?

Laat ik beginnen met: het leesplezier is vanuit kinderen aanwezig. Je stimuleert het leesplezier bij kinderen al vanaf dag 1 alleen al door met boeken bezig te zijn. Dit zit hem in de nieuwsgierigheid, kinderen zijn van nature nieuwsgierig naar letters en verhalen. Dit wordt (ongeacht de voorgeschiedenis thuis) in de kleuterklas geprikkeld. Hopelijk krijgen kinderen thuis ook al een fijne basiskennis mee, maar we weten dat dat niet overal het geval is. Kijk maar naar Matilda 😉

Het leesplezier is dus vanaf de kleuterklas al zeker aanwezig en in groep 3 willen de kinderen graag leren lezen. De kinderen die dit gemakkelijk afgaat kunnen hierdoor het leesplezier behouden en voor de kinderen die worstelen met die letters beginnen al gauw de eerste scheurtjes in het leesplezier te ontstaan. 

In de middenbouw (groep 4/5/6) zijn de kinderen deels gemotiveerd en later in de bovenbouw (groep 7/8) hoor ik vaak dat de kinderen niet meer te motiveren zijn om te lezen. Je leest het al, in de middenbouw ligt er dus een hele belangrijke taak om voor leesplezier te zorgen zodat het in de bovenbouw nog steeds aanwezig is. 

Zo stimuleer je leesplezier bij kinderen

Nu we weten wat leesplezier bij kinderen is en waarom leesplezier belangrijk is, wil ik je tips geven hoe je het leesplezier kunt stimuleren.

Je vergroot leesplezier door als eerst zelf leesplezier uit te stralen. Als jij als ouder of als leerkracht al geen leesplezier ervaart, dan zullen de kinderen dit niet van jou leren. Hopelijk pikken ze het dan ergens anders op (denk maar weer aan Matilda) maar dat zorgt toch voor een achterstand. 

Je vergroot leesplezier ook door te praten over wat je leest. Dit kan bijvoorbeeld door mini leeslessen te geven. Vertel hoe jij het lezen hebt ervaren. Kon je goed in je boek verdwijnen? Welke emotie gaf het stuk dat je las je? En door te vragen aan je kind/de kinderen in je klas, hoe zij het lezen ervaren hebben? 

En als laatste stimuleer je het leesplezier door te lezen wat bij je past. Voor kinderen die het lezen gemakkelijk afgaat vraagt dit om hulp door steeds weer nieuwe dingen uit te proberen. En voor kinderen die moeite met lezen hebben, vraagt dit om hulp met de zoektocht naar het juiste boek voor deze kinderen. Je kunt hierbij ook uitzonderingen maken en verder zoeken dan boeken. Denk aan ondertiteling van films lezen, recepten zonder plaatjes lezen, proefjesboeken, stappenplannen om een telefoon in te stellen, etc. 

Activiteiten die leesplezier stimuleren

Met deze activiteiten stimuleer je leesplezier bij kinderen:

  • Praten over boeken zorgt voor leesplezier. Zo is het bij veel goede boeken enorm belangrijk dat ze aangeraden worden. Waarom? Kinderen (en volwassenen trouwens ook) kiezen een boek al gauw op uiterlijk. De voorkant, de titel of de vormgeving spreekt aan en daardoor wil je de achterkant lezen. En kinderen (en volwassenen trouwens ook) kiezen een boek omdat een ander het leuk vond. En laten klasgenoten het nu vaak over de losers, mutsen en boomhutten hebben. 
    Door dus te praten over wat jij leest (kinderboeken dus) en wat jij ervan vindt, zul je kinderen bekend maken met andere boeken dan zij in eerste instantie zouden willen lezen. 
  • Praten met kinderen over lezen is ook een hele belangrijke. Door met kinderen te praten over lezen kom je erachter wat bij kinderen past. Hierdoor kun je weer boeken op maat aanraden.
  • Boeken mogen wisselen als je er niks aan vindt is ook een fijne manier om ervoor te zorgen dat kinderen leesplezier blijven houden. Als je samen goed op zoek bent gegaan naar een geschikt boek, dan hoeft er waarschijnlijk niet gewisseld te worden. Maar soms kom je erachter dat iets toch niet bij je past. Ik raad kinderen aan het toch uit te lezen, soms verrast een boek je richting het einde. Maar in sommige gevallen is het nodig dat het kind toch het boek inruilt om leesplezier te behouden.
  • Wij hebben als volwassene de taak om kinderen te helpen met het kiezen van een boek, het lezen van een boek en het reageren na het lezen van het boek. Hiervoor bedacht ik op mijn website www.kinderboekenjuf.nl allerlei activiteiten. Je vindt ze via het menu. 
  • Bij welke activiteit je ook kiest, zorg ervoor dat lezen centraal staat. Tekenen over een boek is leuk, maar dan wel nadat het kind het boek gelezen heeft. Het dansje van Kinderen voor Kinderen is leuk, sluit misschien aan bij de Kinderboekenweek, maar zorgt niet voor lezen. Praten over boeken, samen lezen en elkaar boeken tippen wel. Zo stimuleer je leesplezier bij kinderen.

Gebruikte bronnen:

  1. https://www.pisa-nederland.nl/resultaten/ 
  2. https://expertisecentrumnederlands.nl/pirls