Dat voorlezen belangrijk en ontzettend waardevol is voor kleuters, dat weten de meeste ouders wel. Voorlezen is goed voor het taalbegrip en de woordenschat van jonge kinderen. Maar wist je al dat voorlezen ook heel goed is voor baby’s en zelfs tieners?

Deze blog is geschreven door Pauline de Vries. Zij is pedagoog, coach voor moeders en zelf ook moeder van twee tieners. Wil je meer weten over het werk van Pauline? Ga naar www.paulinedevries.com

Voorlezen aan baby’s

Voor baby’s is het heel belangrijk om op te groeien in een omgeving met taal. Meestal gaat dat vanzelf. Als vader of moeder benoem je alles wat je ziet en wat er gebeurt. Je kind wordt er rustig van om jouw stem te horen en leert op die manier op natuurlijke wijze zijn ‘moedertaal’. Het is ook fijn om op deze leeftijd al kleine verhaaltjes te verzinnen en aan je kind te vertellen. Dat kan bijvoorbeeld tijdens het verschonen of het naar bed brengen.

Vanaf het moment dat je kind zelfstandig kan zitten, meestal vanaf een maand of 8, is het een goed idee om met boekjes te beginnen. Er zijn heel veel kartonnen boekjes te koop, die prima tegen een stootje kunnen. Maak daarbij wel het onderscheid tussen ‘kijkboekjes’ en ‘voorleesboekjes’. Boekjes om zelfstandig in te kijken zijn boekjes met veel felle kleuren, spiegeltjes, vormen of cijfers. Hier kan je kindje zelfstandig in kijken en ontdekken, maar deze boekjes voegen niet veel toe aan zijn taalvaardigheid.

Er zijn ook voorleesboekjes van karton, bijvoorbeeld van Kikker of Nijntje. Daar kun je een verhaaltje bij verzinnen, of benoemen wat je ziet. Uit onderzoek blijkt dat temperamentvolle kinderen van een jaar oud, minder heftige emoties laten zien als zij een aantal weken dagelijks uit dit soort boekjes werden voorgelezen. Maar hoe kan dat?

Voorlezen gaat over meer dan taalbegrip en woordenschat

Als je je kind regelmatig voorleest helpt het hem bij het ontwikkelen van een goed taalgevoel. Maar daarnaast heeft voorlezen nog veel meer voordelen. Kinderen die regelmatig voorgelezen worden, hebben vaak een beter empathisch vermogen. Dat betekent dus dat ze zich beter in kunnen leven in een ander en vaak vriendelijker zijn naar andere kinderen en dieren.

Een ander groot voordeel, misschien wel het grootste voordeel, is dat voorlezen de band tussen ouder en kind versterkt. Als je op een goede manier voorleest, heeft dat een hele positieve invloed op jullie band. Kleuters die vaak voorgelezen worden, laten zelfs minder vaak probleemgedrag zien richting hun ouders en op school. Alleen daarom kun je dus al wel stellen dat voorlezen belangrijk is.

Wat is goed voorlezen?

Het ene voorlezen is het andere niet. Als leerkracht zag ik dat ouders, steeds vaker, kiezen voor digitaal laten voorlezen. Dus in plaats van zelf op de bank te gaan zitten met een boekje, zetten ze het kind zelfstandig voor een filmpje, waarin voorgelezen wordt. Het is heel begrijpelijk dat je ervoor kiest om je kind af en toe een filmpje te laten kijken. En het zal ook echt wel bijdragen aan de eerder genoemde taalontwikkeling en woordenschat. Maar met voorgelezen worden door een filmpje, mis je het grootste voordeel van voorlezen; een band opbouwen met je kind. Zie deze filmpjes dus als vrolijk vermaak, maar niet als vervanging van zelf voorlezen.

Als je dagelijks een kwartier tot een half uur de tijd neemt om samen te gaan zitten met een of meerdere boekjes, dan is voorlezen een enorme toevoeging aan je opvoeding.

Laat, vooral jonge kinderen, het tempo bepalen. Het is helemaal prima als je kind steeds weer hetzelfde prentenboek wil lezen of steeds dezelfde bladzijde wil bekijken, zelf de bladzijde om wil slaan of halverwege het boekje ineens een ander boekje wil lezen. Zodra je kind ouder wordt, zal hij zich steeds langer kunnen concentreren en de verhaallijn beter begrijpen. Het belangrijkste is dat jullie er samen een gezellig moment van maken. Lees ook deze tips: een feestje maken van voorlezen!

Wanneer stop je met voorlezen?

Wat mij betreft; nooit. Onze eigen kinderen zijn inmiddels tieners. Ik begon met voorlezen zodra ze konden zitten. Toen lazen we Nijntje, Dikkie Dik, Ollie en vooral boekjes met flapjes vonden ze erg interessant. Daarna volgden de prentenboeken met langere verhalen, zoals De mooiste vis van de zee en Nog honderd nachtjes slapen.

Eenmaal op de basisschool konden we kiezen voor langere verhalen, waar ik dan elke avond een stuk van voorlas, zoals Meester Jaap, Madelief en de Gorgels. Ze keken er dan al naar uit om te horen hoe het verhaal verder ging (nog een bladzijde, ah toe!).

Inmiddels zitten mijn kinderen halverwege het voortgezet onderwijs en moeten ze lezen voor hun lijst. Wij vinden het nog steeds heel fijn om in de avond samen op onze grote hoekbank te kruipen, iets te drinken bij de hand en dan lekker voor te lezen. Ik las eerder al de hele serie van Harry Potter aan ze voor en daarna de Grijze Jagers. Nu lezen we samen boeken voor hun lijst, zoals Soldaat van Oranje en Het meisje met de vlechtjes. Het is een gezellig moment, waarbij we met het hele gezin bij elkaar zitten.

Interactief voorlezen

Ik lees voor, maar ik stel ook vragen tussendoor. Om te controleren of ze nog begrijpen waar het over gaat, maar ook om het gesprek aan te gaan. Bij peuters kun je vragen om dingen aan te wijzen; waar is de rode ballon? Waar is het konijn? Bij kleuters kun je ook vragen naar emoties; waarom huilt dat jongetje? Is hij verdrietig?

Later in de basisschool kun je kinderen vooruit laten denken; Wat denk je dat er nu gebeurt? Hoe zal het aflopen? En zelfs bij tieners blijft de interactie belangrijk; Wat vind je er van dat de hoofdpersoon dit doet? Wat zou jij gedaan hebben?

Interactie tijdens het voorlezen zorgt ervoor dat je kind nog meer betrokken is bij het verhaal en daardoor zorg je niet alleen voor een betere woordenschat, maar ook voor meer empathie en een betere band tussen jou en je kind.

Begin vandaag nog!

Inmiddels werk ik als pedagoog en coach voor moeders en ik zou elke ouder wel op het hart willen drukken; lees je kind voor. Neem de tijd, een kwartier of half uur per dag. Ga er echt even voor zitten, maak er een gezellig momentje van.

Bij veel bibliotheken zijn kinderen gratis lid en als je met je baby voor de eerste keer gaat, krijg je zelfs een leuk koffertje met twee gratis boekjes van Boekstart. Ook als je kind ouder is en je hebt tot nu toe nog weinig voorgelezen, is dit een goed moment om er toch mee te beginnen. Het is nooit te laat en altijd waardevol voor jou en je kind. Doen!

Afbeeldingen via Pexels.com