Als ouder ben je vaak nog niet direct thuis in al die afkortingen van personen, instanties en vooral toetsen in het onderwijs. In deze blog deel ik met je wat de DMT toets is, waarvoor het wordt gebruikt en wat je er aan kunt aflezen.
Wat is DMT?
De afkorting DMT staat voor Drie Minuten Toets. Het kan soms zo simpel zijn, hè! De DMT is een toets om de technische leesvaardigheid van een kind te kunnen meten. Met technische leesvaardigheid wordt bedoeld: de mate (en snelheid) waarin een kind letters kan verklanken tot woorden. Het gaat er dus om dat een kind de verbinding legt tussen gelezen letters en de daarbijbehorende klanken en hoe deze met elkaar verbonden zijn in een woord.
De leeskaarten
De DMT toets bestaat uit drie leeskaarten met daarop rijtjes losse woorden. Hierbij is kaart 1 het laagste niveau en loopt dat op tot kaart 3. Bij elke kaart krijgt de leerling een minuut tijd om zoveel mogelijk woorden (foutloos) te lezen. Bij deze toets ligt de nadruk op snelheid.
Kaart 1 bestaat uit klankzuivere woorden bestaand uit 1 lettergreep. Dat zijn woorden zoals: loop, rat, muis en krat. Klankzuiver betekent dat de klank bij de letter exact zo is als het kind het geleerd heeft. De /a/ klinkt als /ah/ en niet als /aa/.
Kaart 2 bestaat uit klankzuivere woorden van 1 lettergreep die wat moeilijker zijn. Dit zijn woorden zoals plots, groei en kerst.
Kaart 3 bestaat uit woorden met 2, 3 of4 lettergrepen. Deze woorden zijn niet klankzuiver en ook leenwoorden uit een andere taal worden gebruikt. Denk hierbij aan woorden als wasmachine, stralen en computer.
Hoe werkt de afname van de DMT?
Er is geen toets die zo kort duurt als de DMT. Effectief duurt deze toets met 3 minuten maar de leerkracht die de toets afneemt zal de tijd nemen om het kind op het gemak te stellen en het tussendoor even wat adempauze te geven.
Bij de eerste afname halverwege groep 3 worden alleen kaart 1 en 2 afgenomen. Vanaf de daaropvolgende afnames is het gebruikelijk om alle drie de kaarten af te nemen, al is dit afhankelijk van het leesniveau. Vanaf groep 5 leest het kind vaak alleen nog kaart 2 en 3. Hoe je weet welke kaart je moet afnemen? Dat wordt aan de hand van de eerdere resultaten automatisch berekend in het leerlingvolgsysteem.
Natuurlijk kan worden afgeweken van deze normen als de situatie daarom vraagt.
Wanneer wordt de DMT afgenomen?
Op veel scholen in Nederland wordt gebruik gemaakt van de DMT. De leestoets wordt in de regel voor het eerst halverwege groep 3 afgenomen, nadat de kinderen dus een half schooljaar leesonderwijs hebben gekregen. Vervolgens wordt de toets jaarlijks twee keer afgenomen. Halverwege het schooljaar (M) en aan het eind van het schooljaar (E). Soms wordt er een extra toetsmoment ingepland wanneer een leerling uitvalt of juist enorm gegroeid is om zo beter aan te kunnen sluiten bij het huidige niveau.
Wat kun je met de uitkomst van de DMT?
Als de toets louter wordt gebruikt om het technisch leesniveau te bepalen en een normering op het rapport te zetten, ga je het doel van de toets voorbij. Wat kun je dan wel met de uitkomst van deze leestoets?
De toets kan door elke onderwijzend personeel worden afgenomen maar als je echt iets met de resultaten van deze toets wilt doen, heeft afname door de eigen leerkracht in een rustige ruimte (dus niet in de klas zelf) de voorkeur. Als leerkracht ken je je leerlingen en weet je precies wie er ‘een extra aan over de bol’ nodig heeft om gerustgesteld aan een toets te beginnen. Daarnaast is het voor een leerkracht altijd nuttig om te zien hoe een leerling zo’n toets aanpakt.
Als je de toetsresultaten van de DMT gaan analyseren, kun je als leerkracht vaak een patroon ontdekken. Als er veel woorden in dezelfde categorie steeds verkeerd gelezen worden (bijvoorbeeld dorp, werp, terp) weet je dat je aan die categorie nog eens extra aandacht moet besteden in de leeslessen voor dit kind. Op deze manier kun je met de resultaten van de toets gericht aan de slag om het kind verder te helpen en is de uitslag niet louter een score.
Wat is het nut van de DMT toets?
Er is veel discussie over het nut van leestoetsen zoals de DMT. Wat heeft het voor nut om een kind zo snel mogelijk woorden te laten lezen zonder enige vorm van context? Maar dat is juist precies wat er met deze toets gemeten wordt. Kan het kind een snelle verklanking maken van de gelezen letters? Voor lezen met context gebruiken we andere toetsen zoals AVI.
Natuurlijk moet je niet gaan toetsen om het toetsen. Echter zijn er wel momenten dat de scores van deze algemeen bekende en gebruikte toetsen belangrijk zijn. Bijvoorbeeld bij het opstarten van een onderzoek naar dyslexie. Nog steeds worden voor dit onderzoek diverse toetsresultaten gevraagd, bijvoorbeeld drie keer een V (5) score op de DMT. Het zijn soms (te) harde eisen waardoor een kind net buiten de boot kan vallen. Des te belangrijker is het om, met behulp van eigen ervaring en toetsresultaten, tijdig aan de bel te trekken.
Zijn al die toetsen dan echt nodig?
Als voormalig leerkracht durf ik te zeggen dat lang niet alle toetsen even nuttig of relevant zijn en dan spreek ik zowel over methodetoetsen als niet-methodetoetsen zoals Cito. Echter moet ik soms wel een beetje gniffelen om ouders die hun kind graag op het VWO terecht zien komen, maar aan de andere kant pertinent tegen toetsen zijn. Om terecht te kunnen op een bepaald schoolniveau, moet een kind aan bepaalde eisen voldoen en het meten van deze vaardigheden (waarbij je kijkt of een kind zich verhoudt tegen de gemiddelden in Nederland) gaat nu eenmaal het makkelijkst (en eerlijkst) met dit soort gestandaardiseerde toetsen.
Dat neemt echter niet weg dat toetsen nooit alleen een leidraad mogen zijn er naast die harde gegevens, ook nog zachte gegevens zijn, zoals de ervaring van de leerkracht en natuurlijk die van de ouders.
Heb jij een specifieke vraag over de DMT? Je mag altijd een berichtje sturen naar contact@mamaleestvoor.nl of door een reactie achter te laten onder deze blog!
Trackbacks/Pingbacks